عملکرد وزارت جهاد و بانک کشاورزی، کشاورزان را از بهره‌مندی از تراکتورسازی محروم ساخت

بازار تبریز آنلاین - موسی‌ کاظم‌زاده : عملکرد وزارت جهاد کشاورزی و بانک کشاورزی موجب شده است کشاورزان از بهره‌مندی از تولیدات تراکتورسازی محروم بمانند. با این وجود؛ کارخانه تراکتورسازی تبریز، یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین واحدهای صنعتی کشور، این روزها به خاطر عملکرد بانک کشاورزی با مشکلات جدی مواجه است. مسئولان کارخانه، عدم همکاری بانک کشاورزی برای ارایه وام به کشاورزان را از جمله عواملی می‌دانند که وضعیت این مجموعه را در آستانه تعطیلی قرار داده است. این کارخانه در سال ۱۳۴۶ در منطقه صنعتی غرب تبریز تأسیس شد و از اواخر سال ۱۳۴۸ با مونتاژ نخستین تراکتورهای رومانیایی فعالیت خود را آغاز کرد. طی بیش از پنج دهه، این مجموعه نه تنها به یکی از ستون‌های اصلی صنعت کشاورزی ایران تبدیل شد، بلکه به نماد خودکفایی صنعتی در شمال‌غرب کشور شهرت یافت.

تراکتورسازی تبریز در زمینی به وسعت ۴۰۰ هکتار فعالیت دارد و ظرفیت تولید سالانه ۳۰ هزار دستگاه تراکتور را در اختیار گرفته است. تنوع محصولات آن، از تراکتورهای سبک تا سنگین، سهمی انحصاری از بازار داخلی را رقم زده است؛ به‌گونه‌ای که حدود ۹۹ درصد بازار تراکتور ایران در اختیار این مجموعه قرار دارد. عملکرد سال ۱۴۰۱ نقطه عطفی در تاریخ کارخانه بود؛ تولید بیش از ۳۰ هزار و ۵۰۰ دستگاه و فروش ۲۷ هزار و ۵۰۰ دستگاه با ارزشی معادل ۹۷۰۰ میلیارد تومان رکوردی تاریخی ثبت کرد. هرچند سهم صادراتی تنها حدود یک درصد است، اما حضور محصولات در کشورهایی مانند افغانستان، عراق، ترکیه، ونزوئلا، ایتالیا و آلمان نشان می‌دهد ظرفیت توسعه بین‌المللی وجود دارد.

با وجود این دستاوردها، تراکتورسازی تبریز اکنون با مشکلات جدی روبه‌روست. توقف اعطای تسهیلات خرید اقساطی از سوی بانک کشاورزی که مدل اصلی فروش کارخانه بر آن استوار بود، چرخه فروش را مختل کرده است. انبار شدن تراکتورها، ناتوانی کشاورزان در خرید نقدی و فشار مالی بر قطعه‌سازان، زنجیره تولید را تهدید می‌کند. کارشناسان اما معتقدند ریشه بحران تنها در توقف وام‌ها نیست؛ بلکه وابستگی شدید به یک مدل فروش، ضعف صادرات، فرسودگی بخشی از خطوط تولید، مدیریت دولتی و نبود برنامه منسجم برای تحقیق و توسعه نیز نقش‌آفرین بوده‌اند.

نمایندگان مجلس و مسئولان استانی، بانک مرکزی و بانک کشاورزی را مسئول اصلی این بحران می‌دانند و هشدار داده‌اند ادامه وضعیت کنونی می‌تواند تعطیلی کارخانه را در پی داشته باشد. به همین خاطر، قرار است این هفته نشستی با حضور رئیس کل بانک مرکزی، وزیر جهاد کشاورزی و دیگر مسئولان مرتبط برگزار شود؛ نشستی که بسیاری آن را فرصتی تعیین‌کننده برای نجات تراکتورسازی تبریز می‌دانند.

اهمیت این بحران فراتر از یک موضوع اقتصادی است. تعطیلی احتمالی تراکتورسازی به معنای از دست رفتن یکی از مهم‌ترین نمادهای صنعتی کشور و افزایش وابستگی به واردات تراکتور خواهد بود؛ اقدامی که امنیت غذایی و توسعه پایدار کشاورزی ایران را تهدید می‌کند. افزون بر آن، ده‌ها کارخانه و کارگاه قطعه‌سازی در تبریز و شهرهای اطراف به این مجموعه وابسته‌اند و توقف تولید می‌تواند هزاران شغل را از بین ببرد.

کارشناسان راه نجات را تنها در بازگشت تسهیلات بانکی نمی‌دانند. جذب سرمایه‌گذاری خصوصی، تقویت صادرات، استفاده از ظرفیت بازار سرمایه، نوسازی فناوری‌های تولید و توسعه همکاری‌های بین‌المللی در حوزه دانش فنی، راهکارهایی است که می‌تواند آینده‌ای پایدار برای این کارخانه رقم بزند.

در نهایت، تراکتورسازی تبریز نه تنها یک کارخانه، بلکه نماد توان صنعتی ایران در حوزه کشاورزی است. نجات این واحد بزرگ از بحران، به معنای حمایت از تولید داخلی، حفظ اشتغال، کاهش وابستگی به واردات و صیانت از یکی از مهم‌ترین برندهای صنعتی کشور است. اکنون نگاه‌ها به جلسه هفته آینده دوخته شده است؛ جلسه‌ای که می‌تواند نقطه عطفی در آینده این کارخانه و حتی در سرنوشت صنعت کشاورزی کشور باشد.